het polderdistrict Herwen, Aerdt en Pannerden
de Rosandsche polder
de buitenpolder de Pannerdensche Waard
de buitenpolder 's-Gravenweerd
de Eendenpoelsche buitenpolder,
wier archieven ingevolge artikel 20 van genoemd besluit aan het nieuwe polderdistrict moesten worden overgedragen.
De ordening en inventarisatie van de archieven vond plaats in de jaren 1973-1975 waarbij wegens het praktisch geheel ontbreken van enige oorspronkelijke ordening te werk is gegaan naar analogie van andere, vergelijkbare polderarchieven.
De door de onderscheidene besturen ontvangen en hier en daar slechts fragmentarisch bewaard gebleven series Provinciale Bladen en Provinciale Aanschrijvingen zijn zo veel mogelijk verzameld tot min of meer complete series, en beschreven in het aanhangsel tot deze inventaris. De dubbelen hiervan alsmede zeer grote hoeveelheden vernietigbare stukken zijn verwijderd.
J.W. van Petersen
Het district werd omschreven als bevattende " de landen, gelegen onder de dorpen Herwen, Aerdt en Pannerden, binnendijks aan de oostzijde van het kanaal gelegen, welke elk een afzonderlijk bestuur der 3e klasse hebben, bestaande uit 2 leden, hebbende eene gegoedheid van ten minste 3 bunders ". Een en ander slaat op de dorpspolders, die eveneens in 1838, in de voetsporen van de tot dan toe bestaan hebbende dijkbesturen waren getreden, en wier archieven tezamen met die der hiermede verweven geërfdenorganisaties ingevolge artikel 7 van Provinciaal Blad nr. 90 van 15 december 1837 naar het nieuw gevormde polderdistrict werden overgebracht.
De drie zogenaamde binnenpolders, namelijk die in de kerspelen Herwen en Aerdt en de Heerlijkheid Pannerden stonden voor 1838 ieder onder het bestuur van een afzonderlijke dijkstoel, bestaande uit een dijkgraaf met enige heemraden.
De omvang van de polders waarin de bovengenoemde dijkbesturen actief waren komt min of meer overeen met die der latere dorpspolders. Het territoir der geërfdenorganisaties was over het algemeen ruimer. Zo omvatte het gebied der gezamenlijke geërfden van Pannerden ondermeer: de latere dorpspolder Pannerden, de Pannerdensche Waard, de Honderd Morgen, benevens de buitenlanden Lobberden, Pannerdensche Buitenwaard, Klompenwaard etc. De bemoeiingen der geërfden strekten zich ook verder uit dan die der polderbesturen, die zich slechts met waterstaataangelegenheden bezig hielden, en die, vanwege het feit dat de drie polders waterstaatkundig gezien eigenlijk één geheel vormden, min of meer hecht met elkander samenwerkten.
In 1936 werd het archiefbestand, dat tot dan toe bij de secretaris had berust, geplaatst in een daarvoor ingerichte ruimte in het gebouw van het pompgemaal aan de Deukerdijk, vanwaar het enige jaren geleden naar Huis Aerdt werd overgebracht.
Gedurende de Franse overheersing moet de 's-Gravenweerd in gedeelten zijn verkocht, als gevolg waarvan ook het genoemde onderhoud ophield. Derhalve was er nu een reden ontstaan om tot een polderorganisatie te komen. In een daartoe op 17 september 1815 bijeengeroepen vergadering van geërfden werd een dijkreglement vastgesteld, dat op 13 februari 1817 door de ( Pruisische ) overheid werd goedgekeurd. Als dijksbestuurderen traden in die jaren op: Carl Geitman, dijkgraaf, en Peter Jansen en Theodorus Derksen, heemraden.
In de dertiger jaren ontstonden in de boezem van het bestuur allerlei moeilijkheden, wat geen wonder mag heten met een persoon als Carl Geitman als dijkgraaf. Deze was het ook die na zijn aftreden weigerde het archief over te dragen. Omstreeks 1835 bestond het bestuur, dat toen nog steeds volgens het Kleefse Waterrecht van 1767 te werk ging, uit een dijkgraaf, twee heemraden en twee gedeputeerden. In het Gelders Rivierpolderreglement van 1837 komt de 's-Gravenweerd voor onder de polders der derde klasse.
Het grootste gedeelte van het archief blijkt in de laatste wereldoorlog te zijn verloren gegaan.
Kenmerken
Information obtained from our archives can not be used without crediting the source and our archive must be mentioned at least once in full without abbreviations.
VOLLEDIG/Full:
Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, Doetinchem. Toegang 1335 Polderbestuur 's-Gravenweerd, 1934-1958
VERKORT/Thereafter:
NL-DtcSARA 1335