WALD woordenboeken

Foto met 5 verschillende WALD boeken

WALD woordenboeken

 

Sinds 1980 wordt er gewerkt aan het WALD (Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten). Het WALD is een systematisch woordenboek, waarin een keur van streektaalwoorden en beschrijvingen zijn opgenomen. Zo zijn er maar liefst 68 vertalingen van 'kwajongen' in het WALD te vinden! Een mooi voorbeeld van hoe rijk de streektaal is. 

 

Het WALD is gevuld door vragenlijsten te versturen naar meer dan 650 'metwarkers' in 44 plaatsen. Zij vulden de vragenlijsten in en de antwoorden werden door Henk Lieftink en dialectoloog Lex Schaars verwerkt in het WALD. Het is dus met recht een naslagwerk door en voor bewoners van Achterhoek en Liemers.

 

Hun inspanningen hebben na meer dan 40 jaar geresulteerd in elf kloeke WALD-delen en in vijftien loten, zoals het onlangs verschenen Zutphens woordenboek.

 

Er is ook een WALD-spelling. Deze wordt gebruikt in de woordenboeken, maar vormt ook een houvast voor streektaalschrijvers. 

 

Bekijk of download hier de uitgangspunten van de WALD-spelling.

 

U kunt ook online zoeken in de WALD-woordenboeken.

Klik hier om direct te zoeken in de woordenboeken 

of klik hieronder op een titel van het boek om deze in te zien.

U kunt deze delen per versie doorzoeken door op de desbetreffende titel te klikken.
In het pdf-bestand dat dan opent, staat bovenin een zoekbalk. Tik hier het gewenste woord in en druk op de rode zoek-knop.

 

 

U kunt ook in alle verschenen titels zoeken door op de volgende link te klikken: In alle Waldboeken zoeken

 

In dit pdf-bestand staan alle voorkomende woorden van alle Wald boeken in alfabetische volgorde gerangschikt. Door Ctrl- F in te typen verschijnt er een zoekbalk zodat u hier het gewenste woord kunt proberen te vinden. Achter iedere woord staat vermeld in welke Waldboek het woord vermeld staat.

 

Vanaf de oprichting van het Staring Instituut wordt er gewerkt aan het WALD (Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten). Het WALD is een systematisch woordenboek.

 

De WALD-spelling is vastgesteld toen de plannen tot het maken van het Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten (WALD) gerealiseerd konden worden. Het is dus een spelling, die gebruikt wordt in dat Woordenboek. Maar de WALD-spelling is zodanig ontworpen, dat zij ook voor verhalen in het dialect kan worden gebruikt.

 

E-WALD

Op 11 december 2020 werden de eerste vijf online delen van het Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten (WALD) gelanceerd tijdens een feestelijke virtuele bijeenkomst. De website is het resultaat van een samenwerking tussen het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL) en het Centre for Language Studies van de Radboud Universiteit.

 

Aan het WALD is sinds 1980 gewerkt, en sindsdien zijn er elf kloeke delen van het woordenboek verschenen in gedrukte vorm. De laatste jaren is gewerkt aan het digitaliseren van de delen, om zo het talige erfgoed van de Achterhoek en de Liemers voor iedereen toegankelijk te maken. Het resultaat is het electronische WALD, het e-WALD, met de eerste vijf woordenboekdelen.

 

 

Door en voor Achterhoekse en Liemerse mensen

Het WALD heeft in de loop van 40 jaar informatie gekregen van meer dan 650 informanten. Het kan dan ook met recht een boek worden genoemd dat is gemaakt door Achterhoekse en Liemerse mensen voor Achterhoekse en Liemerse mensen. Met de e-WALD keert het woordenboek terug naar de oorspronkelijke informanten en hun nazaten. De vele zoekmogelijkheden die deze elektronische versie biedt, geeft de gebruikers de mogelijkheid ‘door de bomen het WALD te zien’, waarop de bekende dialectologe Jo Daan in het eerst verschenen deel van het WALD (1984) al zinspeelde.

 

Het WALD is opgezet in navolging van de drie grote zuidelijke dialectwoordenboeken: de Woordenboeken van de Brabantse en Limburgse Dialecten – die werden geïnitieerd door de Nijmeegse hoogleraar A. Weijnen – en het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten. Anders dan die woordenboeken is het WALD geheel in het dialect opgesteld en biedt het veel ruimte voor etnologische, historische en sociale informatie. Het WALD laat zien dat er naast de antropologie van de grote stad bestaansrecht is voor de antropologie van de regio.

 

In het e-WALD kunnen geïnteresseerden de dialecttrefwoorden opzoeken voor bepaalde begrippen, zoals ‘tafel’ of ‘groeien’. Het is ook mogelijk alle trefwoorden van één bepaalde plaats uit Achterhoek of Liemers op te zoeken. Daarbij worden ook de verschillende fonetische varianten, de zogenoemde dialectopgaven, van de trefwoorden getoond. Deze eerste vijf delen van het e-WALD bevatten ca. 2.160 begrippen, 11.260 trefwoorden en 17.400 dialectopgaven, verzameld in 60 plaatsen. De e-WALD-applicatie is ontwikkeld door de Technical Support Group van het Humanities Lab van de Radboud Universiteit in samenwerking met onderzoekers Roeland van Hout en Nicoline van der Sijs.

 

Redacteur Lex Schaars toont zich erg verheugd over de nieuwe elektronische mogelijkheden van het WALD: ‘het WALD wordt in een modern jasje gestoken’.

 

 

 

 

In het bovenstaand filmpje vertelt redacteur Lex Schaars over de ontstaansgeschiedenis van het WALD.

.
Foto met 5 verschillende WALD boeken

Meer weten? Neem contact op met:

 

 

 

 

Archief bekijken
Naar boven