Nieuw in onze collectie

Archief gemeentebestuur Zelhem 1975-2004
In de Archiefwet staat dat te bewaren archieven van overheidsinstanties na twintig jaar overgebracht moeten worden naar een archiefbewaarplaats. Sinds kort is het archiefblok van gemeentebestuur Zelhem (1975-2004) beschikbaar ter inzage bij het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers. Bekijk de archieftoegang.

Aanvulling op het familiearchief Kuiper/Harperink (voorgangers van Grolsch Bierbrouwerij)
Via een particulier zijn wij in het bezit gekomen van een aanvulling op het archief van de Groenlose families Kuiper en Harperink, voorgangers van de Grolsche Bierbrouwerij. Van het archief zijn scans beschikbaar zodat u het archief thuis op uw gemak kunt bekijken. Bekijk het archief.

Project 'Oral history' - Gastarbeiders Winterswijk.
Interviewers van de werkgroep 'Oral History' tekenden de verhalen op van gastarbeiders van het eerste uur, over hun gezinnen, over hun heimwee en over de omstandigheden toen zij hier eenmaal woonden.Oral history is een methode van wetenschappelijk onderzoek naar het verleden op basis van mondelinge overlevering. Daarbij gaat het om het systematisch verzamelen en vastleggen van individuele herinneringen door middel van vraaggesprekken.
Voor dit doel werd in Winterswijk door de Vereniging Het Museum een werkgroep opgericht. Bekijk de collectie.

Project 'Oral history' - Woonwagenkamp 'Dennenoord', Winterswijk
De woonwagencultuur is in 2014 opgenomen op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed en hiermee erkend als Nederlands erfgoed waar men zuinig op moet zijn. Regionaal Woonwagencentrum Dennenoord te Winterswijk werd in 1970 geopend.
Oral history is een methode van wetenschappelijk onderzoek naar het verleden op basis van mondelinge overlevering. Daarbij gaat het om het systematisch verzamelen en vastleggen van individuele herinneringen door middel van vraaggesprekken. Voor dit doel werd in Winterswijk door de Vereniging Het Museum een werkgroep opgericht. Bekijk de collectie.

Rooms-katholieke parochie van de H. Werenfridus te Zieuwent, 1792-1951
De eerste stichting en oprichting van de R.K.Kerk in 'het Zieuwent' heeft plaats gehad in het jaar 1750 en wel op een privaat eigen goed "het huis Harreveld". Tot het jaar 1793 bleef de godsdienst op dat Huis uitgeoefend. In 1794 werd de Godsdienstoefening overgebracht naar een daar dichtbij gelegen huis van de landbouwer D. Kolkman en daar gedurende een jaar (1794) uitgeoefend. Toen begon men aan middelen te denken om de kerk meer in het midden van de gemeente te brengen. Dit lukte en al in het jaar 1795 werd de kerk overgebracht naar een plaats nagenoeg in het midden van de gemeente. Tot op de dag van vandaag staat deze plaats bekend als 'Op het Hoenderboom'. Hier werd gedurende 1796 en 1797 de eerste R.K. Kerk gebouwd, welke later in 1837 en 1838 werd herbouwd en vergroot. Deze kerk staat bekend als de Waterstaatskerk. De kerk stond op het Hoenderboom, ongeveer op de plaats waar later de Rabobank is gesitueerd. In januari 1898 werd de tegenwoordige kerk van architect J.W. Boerbooms uit Arnhem aanbesteed. De eerste steen werd gelegd door Pastoor Sanderink op 30 juni 1898 (bron 'Historie van Zieuwent'). Opmerking: de steen, die zichtbaar is aan de buitenkant van de kerk - achter het hoofdaltaar - vermeldt echter de datum 24 mei 1898. Op 10 oktober 1899 consacreerde aartsbisschop H. v.d. Wetering het nieuwe kerkgebouw. Bekijk de archieftoegang.

Collectie museale voorwerpen
Soms komt het voor dat bij de overdracht van (papieren) archieven ook voorwerpen worden aangeleverd. Vaak zijn dat voorwerpen die te maken hebben met de administratieve taken van de archiefvormer, vaak zijn de voorwerpen ook bewaard om hun historische waarde. Het ECAL heeft deze 'bijvangst' nu ondergebracht in een zelfstandige verzameling 'museale voorwerpen' en voorzien van afbeeldingen. Bekijk de toegang.

B. Jolink te Hummelo, 1990-2018
Bennie Jolink, geboren op 6 september 1946 in Hummelo, is vooral bekend als de voorman van de Achterhoekse groep Normaal. Deze groep wordt beschouwd als de grondlegger van de boerenbluesrock.
Het archief en de verzamelingen van Jolink worden in gedeelten overgedragen aan het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers. Bekijk de archieftoegang.

Toonkunstkoor Oost-Achterhoek te Winterswijk, 1866-2018
1866 opgericht onder de naam 'Caecilia'. 1928 gewijzigd in 'Winterswijkse Oratoriumvereniging'.  Vanaf 1879 een afdeling van de Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst. Het Winterswijkse koor stelt  in haar statuten uitdrukkelijk dat zij handelt overeenkomstig de statuten van de Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst, gevestigd te Amsterdam. Bekijk de archieftoegang.

Familie Luyken op Landfort te Megchelen, 1616-2014
Het archief van het landgoed Landfort te Megchelen onder Gendringen is gevormd door opeenvolgende generaties van de familie Luyken als beheerders en bewoners vanaf 1823. De basis voor het archief vormden de stukken vanaf 1772, die werden overgedragen bij de aankoop van het landgoed in 1822. Dit bestand werd door Johann Albert Luyken en volgende generaties Luyken aangevuld met zowel persoonlijke stukken en bescheiden van familieleden en aanverwanten als met stukken betreffende eigendom en beheer van het goederenbezit in Nederland en Duitsland. De stukken zijn deels in het Nederlands, deels in het Duits en in oud-Duits handschrift geschreven. Bekijk de archieftoegang.

Bibliotheek

Nedersaksisch heeft er een woord voor : Niedersächsisch hat ein Wort dafür / Girbe Buist

In iedere taal zitten gaten. Plekken waar een woord ontbreekt, omdat in de cultuur van het land waar die taal gesproken wordt, een bepaald begrip niet bestaat. De verschillende streektalen in het Nedersaksische taalgebied kennen woorden die geen equivalent hebben in het Hoogduits of Algemeen Beschaafd Nederlands. In ‘Nedersaksisch heeft er een woord voor’ zijn woorden uit vier Nedersaksische streektalen verzameld, die het Hoogduits of ABN niet kennen. Het gaat om woorden uit het Drents, Twents, Achterhoeks en uit het West-Münsterlands. ‘Nedersaksisch heeft er een woord voor’ is een samenwerkingsproject van de Stichting Culturele Grenscontacten Achterhoek – Westmünsterland, Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, Het Twentehoes in Borne, Huus van Taal in Beilen en de Kreis Borken, Kulturabteilung / Kreisheimatpflege Borken.

Jaarboek Achterhoek en Liemers, nr. 45 : 1572 de geboorte van Nederland / Uitgave van de Mr. H.J. Steenbergen Stichting.

Op 1 april 1572 veroverden de Watergeuzen onder Lumey Den Briel. Er sluimerde al veel langer onvrede over het wettig Spaanse regiem en er was ook al wat militair verzet geweest, maar nu sloeg in de Noordelijke Nederlanden de vlam in de pan. Dat is de geschiedenis ingegaan als de Tachtigjarige Oorlog. In 2022 vond er een landelijke manifestatie plaats om dit bewogen jaar 1572 te herdenken onder het motto ‘De geboorte van Nederland’. De Tachtigjarige Oorlog speelde zich niet alleen in West -Nederland af. Vooral de eerste veertig jaar waren Achterhoek en Liemers het toneel van een heen-en-weer golvende strijd, waarbij steden vele malen belegerd en ontzet werden en de plattelandsbevolking was overgeleverd aan de wreedheid van de Spaanse, maar zeker niet minder van Staatse, Oranjegezinde soldaten. Deze geschiedenis wordt in het Jaarboek Achterhoek en Liemers 45 uit de doeken gedaan. In plaats- en streekgeschiedenis geïnteresseerden zullen hier veel van hun gading vinden.

Winkels in Didam / José Rasing

Dit rijk geïllustreerde boek beschrijft de geschiedenis van de vele oude winkels in de voormalige gemeente Didam, dus inclusief Loil, Nieuw-Dijk en de buurtschappen. De zoektocht naar winkels die er ooit geweest zijn begint rond 1800. Tot de opening van winkelcentrum De Ent in 1978 zijn ruim 600 winkeliers beschreven in meer dan 250 verschillende panden. Sommige winkels bestonden maar kort en zijn allang vergeten, andere zijn al meer dan 100 jaar een begrip. Naast de geschiedenis van de winkels is ook beschreven hoe het is gegaan met middenstandsverenigingen, klantenbinding en manieren van betalen vroeger en nu. Een feest van herkenning voor ouderen uit het dorp en voor de jongeren een manier om de vele aspecten van de geschiedenis van de winkels in Didam te leren kennen.

De laatste heer : hoe de bevoorrechte klasse in Nederland plaatsmaakte voor de gewone man / Astrid Schutte
“De laatste heer” is uitgeroepen tot het beste boek van de Achterhoek en Liemers voor 2021. Astrid Schutte duikt in de geschiedenis van haar vader Jan, stiefzoon van een pachter, die het schopte tot bankdirecteur. Ook beschrijft ze het leven van Werner Helmich, de laatste bewoner van wat nu Huis Baak is. De levens van Jan en Werner kruisen elkaar. In romanvorm levert Schutte een prachtige dwarsdoorsnede van de alledaagse maatschappelijke ontwikkelingen in een boerendorp.

Dèh : Achterhoekse verhalen / Hanna uut Durkem
Marian Bruil schrijft onder het pseudoniem Hanna uut Durkem over de Achterhoek. Haar mooiste verhalen zijn gebundeld in dit boek. Over beschimmelde worst, hoe het platteland verstadst, over stoere wieven, een kunstgebit en nog veel meer. De verhalen kunnen ook beluisterd worden op Spotify: ‘Hanna uut Durkem’.

Trots op Vorden : ode aan het 8-kastelendorp / Peter Besselink en Rob Schmitz
Besselink (tekst) en Schmitz (foto’s) zijn beiden geboren en getogen in Vorden. In twaalf interviews wordt niet alleen een portret van het dorp geschetst, maar ook hoe het in de loop van de tijd is veranderd. Eén ding hebben de auteurs en geïnterviewden gemeen: ze zijn trots op Vorden! De foto’s van Schmitz zijn niet alleen portretten, maar ook prachtige natuur- en macrofoto’s van de groene omgeving.

Vrouwen van het land / Theo Salemink
In 2014 schreef Theo Salemink, samen met zijn broer, ‘Ondankbare grond’. Een familie epos beginnend rond 1600 op ‘Het Salemink’ tot 2014 op boerderij ‘Groot Salemink’ in Sinderen, over vooral de mannelijke kant van de familie.

Nu is ‘Vrouwen van het land’ verschenen. Het beschrijft de levens van de vrouwen in de familie in de periode 1800-1900. Het zijn dagloonsters die werken op de grote pachtboerderijen van Huis Bergh. Dagloonsters hebben geen vaste betrekking en worden betaald per dag. Hun werk bestaat uit onkruid schoffelen, suikerbieten doorslaan, molshopen en koeienflatsen uitslaan, graan binden, aardappels poten, koeien melken en varkens en kippen voeren. Dat allemaal in een tijd dat alles met de hand gedaan moest worden. Een hard leven.

Jubileumboek 25 jaar de Berkelzangers / Rob Weeber
Tijdens de Septemberfeesten in Borculo in 1996 ontstond het idee een zangkoor op te richten. Dat werd de Berkelzangers. 25 jaar later beschrijft dit jubileumboek de vele succesvolle optredens door de hele regio, met af en toe een uitstapje naar Duitsland. De Berkelzangers traden ook op met regionaal bekende artiesten als Hein Migchelbrink, Dick van Altena, Sandra van Reijs, de Glanerbrugger Muzikanten, de Bargkapel, het Männerchor Hochmoor en het regionaal Accordeon Orkest.

Het Montferlandmysterie / Frans Schaars
Na vijf fantasy romans, waarin het Montferland losjes te herkennen is, heeft Schaars nu een roman geschreven waar het Montferland en omgeving veel gedetailleerder beschreven wordt. Het begint met de vondst van een mysterieus voorwerpje door de twee hoofdpersonen. In hun zoektocht naar dit ‘Mysterie van Montferland’ komen ze in aanraking met een geheim genootschap en onverklaarbare gebeurtenissen. En naarmate het raadsel zijn ontknoping nadert, komen ze erachter hoe ingrijpend de vondst van een eenvoudig voorwerp hun leven kan veranderen.

Over de grens : de sociaal-politieke dynamiek in de Nederlands-Duitse grensregio's, 1930-1940 / Jan Brauer
Toen de nationaalsocialisten, begin 1933, de macht in Duitsland overnamen, kwam er een Duitse vluchtelingenstroom naar Nederland op gang. Zo werd de Nederlandse grensstreek het werkterrein van het verzet van Duitse emigranten tegen het nazi-bewind en op hun beurt achtervolgde de Gestapo dit Exil-verzet tot op Nederlandse bodem.
Historicus Jan Brauer schetst op basis van Nederlandse en Duitse archieven een levendig beeld van de sociaal-politieke turbulentie in de grensregio's vanaf 1930. Hij beschrijft - enigszins vergeten - geruchtmakende grenskwesties en trekt lijnen naar het Duitse bezettingsbewind van na mei 1940.

Anderhalve eeuw 1871-2021 : Schuttersgilde Sint Martinus Gaanderen / tekst en samenstelling Jos Heutinck, Bart Stevens en Martin Booiman

Een rijk geïllustreerd kijk- en bladerboek over anderhalve eeuw Schuttersgilde Sint Martinus Gaanderen. De geschiedenis van de kermis, de historie, de onderdelen van het Gilde en de evenementen worden in foto's, artikeltjes en verhaaltjes verteld. De samenstellers hebben gebruikgemaakt van het verenigingsarchief, oude krantenartikelen en vele gesprekken met (oud)leden en inwoners van Gaanderen.